در این مقاله به خواص زیتون از نگاه قرآن کریم، احادیث، منابع طب سنتی و طب مدرن می پردازیم.

ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ علمی ﺍﻭﻟﺌﺎ ﻳﻮﺭﻭﭘﺎﺋﻪﺁ، ﺍﺯ ﺗﻴﺮﻩی ﺍﻭﻟﺌﺎﺳﻪﺁ، یکی ﺍﺯ ﻣﻴﻮﻩﻫﺎیی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻮﺍحی ﻣﺪﻳﺘﺮﺍﻧﻪ، ﺁﺳﻴﺎی ﻣﺮﻛﺰی ﻭ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎیی ﺍﺯ ﺁﻓﺮﻳﻘﺎ ﻛﺸﺖ میﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪی ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ۱۷/۴ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺗﻦ ﺍﺳﺖ.

ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﻩی ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ، ﻳﻮﻧﺎﻥ، ﭘﺮﺗﻘﺎﻝ، ﺍﺳﭙﺎﻧﻴﺎ، ﺗﺮﻛﻴﻪ ﻭ ﻣﺼﺮ می باشند.

ﺩﺭ ﺍﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﺸﺖ زیتون، ﻗﺪﻣﺖ ﻫﺸﺖﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻟﻪ ﺩﺍﺭﺩ. ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺭﻭﺯﺑﻪﺭﻭﺯ ﻓﻮﺍﻳﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﺹ طبی ﻭ ﺗﻐﺬﻳﻪای ﺟﺪﻳﺪی ﺍﺯ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺁﺷﻜﺎﺭ میﺷﻮﺩ. همچنین ﺑﺎ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ، ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻭ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻭ ﺍﻣﺎﻣﺎﻥ ﻣﻌﺼﻮﻡ (ﻉ) ﺩﺭمیﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ خواص زیتون ﻛﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻛﺮﺩﻩ، ﻗﺒﻼً ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

به دلیل ﺍﺭﺯﺵ غذایی ﻭ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﻣﻐﺬی ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺯﻳﺘﻮﻥ و ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ ﻭﻳﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎ، ﻣﻮﺍﺩ ﻣﻌﺪنی ﻭ ﺁنتیﺍﻛﺴﻴﺪﺍﻥﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻮﺍﺹ ﭘﺮی ﺑﻴﻮتیکی، ﻏﺬﺍی ﺳﺎلمی ﻣﺤﺴﻮﺏ شده و برای تغذیه سالم انسان، ضروری هستند.

مواد مغذی موجود در روغن زیتون

زیتون ﻭ ﺭﻭﻏﻦ زیتون ﻣﻨﺒﻊ غنی ﺍﺯ ﺍﺳﻴﺪﻫﺎی ﭼﺮﺏ مفید می باشد و حاوی:

• ویتامین E و K 
• ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ، ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻭ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ، پتاسیم
• کربوهیدرات، آهن، فسفر، سدیم

می باشد.

ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎتی ﻛﻪ ﺩﺭ ۱۰۰ ﮔﺮﻡ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺳﺒﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ:

ﺑﻪ ﻃﻮﺭ کلی، تحقیقات نشان داده اند که خواص زیتون عبارتند از:

• کاهش میزان فشار خون
• ﺳﺒﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺮﺷﺢ ﺍﺩﺭﺍﺭ
• ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﺍﺯ ﺭﻳﺰﺵ ﻣﻮ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﻟﺘﻬﺎﺏ ﻭ ﺗﺐ
• سبب ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ ﻧﺎشی ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﭼﺮبی ﺧﻮن
• ﻣﺆﺛﺮ در ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺯﺧﻢ ﻣﻌﺪﻩ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﻮﺍﺭﺵ
• مفید در بهبود ﻓﺸﺎﺭﺧﻮﻥ، ﺁﺳﻢ، ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی قلبی، ﺩﻳﺎﺑﺖ
• ﺩﺍﺭﺍی ﺍﺛﺮات ﺿﺪﺍﻟﺘﻬﺎبی، ﺿﺪﻣﻴﻜﺮﻭبی ﻭ ﺁنتیﺍﻛﺴﻴﺪﺍنی
• ﻣﺆﺛﺮ  در بهبود شکستگی ﻭ ﭘﻮکی ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻭ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﭘﻮستی
• ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻫﺎی قلبی، ﺁﻟﺰﺍﻳﻤﺮ، ﺳﺮﻃﺎﻥﻫﺎی ﺭﻭﺩﻩی ﺑﺰﺭﮒ، ﭘﻮﺳﺖ، ﭘﺮﻭﺳﺘﺎﺕ، ﺳﻴﻨﻪ، ﺭﺣﻢ ﻭ ﺗﺨﻤﺪﺍﻥ؛ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﺍﻟﺘﻬﺎبی ﻭ ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻤﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺭﻭﻣﺎﺗﻴﺴﻢ، ﭘﻮکی ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ و ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی عصبی

برای مطالعه بیشتر در زمینه خواص زیتون به مقاله مرتبط رجوع کنید.

زیتون در قرآن کریم

ﻧﺎﻡ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺩﻭ ﺑﺎﺭ به طور مشخص ﻭ ﺩﺭ ﺑﻘﻴﻪی ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻣﻴﻮﻩﻫﺎی ﺩﻳﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮﻣﺎ، ﺍﻧﺎﺭ، ﺍﻧﮕﻮﺭ ﻭ ﺍﻧﺠﻴﺮ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩﻫﺎی ﻣﺆﻣﻨﻮﻥ، سوره نور، سوره ﺗﻴﻦ، سوره ﻋﺒﺲ، سوره ﻧﺤﻞ ﻭ ﺍﻧﻌﺎﻡ بیان شده است.

ﺩﺭ ﺁﻳﻪی ۱ ﺳﻮﺭﻩی ﻣﺒﺎﺭﻛﻪی ﺗﻴﻦ، ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻣﻴﻮﻩی ﺍﻧﺠﻴﺮ ﻭ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎﺩ میﻛﻨﺪ:

«التِّين وَ الزَّيْتُون» 

سوگند به انجير و زيتون 

همچنین در سوره نحل آیه 14 می فرمایند:

«يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّيْتُونَ وَ النَّخِيلَ وَ الْأَعْنابَ وَ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» 

خداوند به وسيله آن آب براى شما كشتزار و زيتون و درختان خرما و انگور و از هر نوع ميوه‌اى مى‌روياند. همانا در اين امر براى آنان كه مى‌انديشند نشانه‌اى روشن است.

که اهمیت زیتون را نشان می‌دهد.

جایگاه ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ اهل بیت

در روایات اهل بیت (ع) به خوردن زیتون و روغن آن سفارش شده است. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ (ﺹ) ﺩﺭﺑﺎﺭﻩی ﺧﻮﺍﺹ ﺩﺭﻣﺎنی ﺯﻳﺘﻮﻥ میﻓﺮﻣﺎیند:

ﭼﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﻣﺴﻮﺍکی ﺍﺳﺖ ﺯﻳﺘﻮﻥ، ﺍﺯ ﺩﺭختی ﺧﺠﺴﺘﻪ، ﺩﻫﺎﻥ ﺭﺍ ﺧﻮﺷﺒﻮ میﻛﻨﺪ، ﺟﺮﻡ ﺩﻧﺪﺍﻥ ﺭﺍ میﺑﺮﺩ ﻭ ﻣﺴﻮﺍﻙ ﻣﻦ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ.

ﺭﻭﻏﻦ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺨﻮﺭﻳﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺭﻭﻏﻦ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﭼﺮﺏ ﻛﻨﻴﺪ، ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺩﺭختی ﺧﺠﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﻮﺭﺵ ﺑﺴﺎﺯﻳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﻭﻏﻦ آن بر خویش بمالید چرا که ﺍﺯ ﺩﺭختی خجسته بیرون می آید.

ﺍﻣﺎﻡ علی (ﻉ) می ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﺑﺎ ﺭﻭﻏﻦ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺪﻥ ﺭﺍ ﭼﺮﺏ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺧﻮﺭﺵ ﺑﺴﺎﺯﻳﺪ، ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺭﻭﻏﻦ ﻧﻴﻜﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺭﺵ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﮔﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﺩﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﭘﺎکی ﺳﻮﺩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺪﺍﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻛﻪ ﺭﻭی میﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺪﺍﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ میﻛﻨﺪ، ﺑﺮﻛﺖ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻥ، ﻫﻴﭻ ﺑﻴﻤﺎﺭیی ﺯﻳﺎﻥ نمیﺭﺳﺎﻧﺪ.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ میﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺳﻮﻳﻖ ﺑﺎ ﺭﻭﻏﻦ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﮔﻮﺷﺖ میﺭﻭﻳﺎﻧﺪ، ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻡ میﺑﺨﺸﺪ، ﭘﻮﺳﺖ ﺭﺍ ﻧﺎﺯﻙ میﻛﻨﺪ.

ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢﺑﻦﻣﺤﻤﺪ ﺯﺍﺭﻉ ﺑﺼﺮی: ﻧﺰﺩ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) ﺍﺯ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ. ﺁﻥ ﻣﺮﺩ ﮔﻔﺖ: ﺑﺎﺩﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺪﻥ ﺩﺭمیﺁﻭﺭﺩ؛ ﺍﻣﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻧﻪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﺩﻫﺎ ﺭﺍ میﺭﺍﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﺍﺳﺤﺎﻕﺑﻦﻋﻤﺎﺭ: ﺑﻪ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ (ﻉ) ﮔﻔﺘﻢ: ﺁﻧﺎﻥ میﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺎﺩﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮمیﺍﻧﮕﻴﺰﺩ؛ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺎﺩﻫﺎ ﺭﺍ میﺭﺍﻧﺪ.

ﺍﻣﺎﻡ ﻣﻮسی ﻛﺎﻇﻢ (ﻉ) ﻓﺮﻣﻮﺩﻩﺍﻧﺪ: یکی ﺍﺯ ﭼﻴﺰﻫﺎیی ﻛﻪ ﺁﺩﻡ ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺧﻮﺩ، ﻫﺒﻪﺍﷲ، ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻛﺮﺩ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ: ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺨﻮﺭ، ﭼﺮﺍﻛﻪ ﺍﺯ درختی ﺧﺠﺴﺘﻪ ﺍست.

خواص زیتون ﺩﺭ ﻃﺐ سنتی

ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻘﺪﺱ ﻳﻬﻮﺩﻳﺎﻥ ﻭ ﻳﻮﻧﺎﻧﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﺹ ﺩﺭﻣﺎنی ﺯﻳﺘﻮﻥ ﻭ ﺑﺮﮒ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻣﺼﺮﻳﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﺮﺍی ﻣﺮﻃﻮﺏ ﻛﺮﺩﻥ ﭘﻮﺳﺖ ﻭ ﻣﻮی ﺧﻮﺩ ﻭ ﺭﻭﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺯﺧﻢﻫﺎی ﭘﻮستی ﺍﺯ ﺭﻭﻏﻦ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ میﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ۱۹ میلادی، ﻳﻮﻧﺎﻧﻴﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﻣﻴﺎﻥ از ﺟﻮﺷﺎﻧﺪﻩی ﺑﺮﮒ ﺩﺭﺧﺖ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻣﺎﻻﺭﻳﺎ استفاده می کرﺩﻧﺪ.

ﺩﺭ ﻗﺪﻳﻢ، ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﺣﻮﺯﻩی ﺩﺭﻳﺎی ﻣﺪﻳﺘﺮﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﻏﻦ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺁﺏ ﻟﻴﻤﻮ ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺳﻨﮓ ﺻﻔﺮﺍ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ می شد.

ﺩﻳﮕﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎ و خواص زیتون ﺩﺭ ﻃﺐ سنتی ﻋﺒﺎﺭتند ﺍﺯ:

• ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺟﻮﺷﺎﻧﺪﻩی ﺑﺮﮒ ﺩﺭﺧﺖ ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺯﺧﻢ ﻣﻌﺪﻩ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﮔﻮﺍﺭﺵ، ﻓﺸﺎﺭﺧﻮﻥ، ﺁﺳﻢ، ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی تنفسی، ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻫﺎی قلبی ﻭ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺩﺭﺍﺭ
• ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﻏﻦ ﻫﺴﺘﻪی ﺯﻳﺘﻮﻥ (ملیّن ﺍﺳﺖ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﺍﺯ ﺭﻳﺰﺵ ﻣﻮ
• ﻣﺼﺮﻑ ﺑﺮﮒ ﺧﺸﻚ ﺷﺪﻩی ﺯﻳﺘﻮﻥ ﻛﻪ ﺿﺪﺍﻟﺘﻬﺎﺏ ﺍﺳﺖ، ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺩﻳﺎﺑﺖ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺐ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ
• ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ موضعی ﻣﻴﻮﻩی ﺯﻳﺘﻮﻥ ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻣﺎﻥ شکستگی ﻭ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی پوستی