انجمن ملی سلامت و تغذیه سالم

National Association of Health and Healthy Eating

بررسی فواید و خواص کنجد

خواص کنجد

کنجد (Sesamum indicum) یکی از قدیمی ترین دانه های روغنی مغذی و پرخاصیت است که به دلیل خواص غذایی و دارویی فراوان، در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. این دانه کوچک اما پرانرژی، منبع غنی از مواد مغذی است و در آشپزی، پزشکی سنتی و صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد و از زمان‌های قدیم در طب سنتی و آشپزی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در این مقاله به بررسی خواص کنجد و نحوه استفاده از آن می پردازیم.

ترکیبات مغذی کنجد

کنجد منبعی غنی از مواد مغذی مختلف است که برخی از آنها عبارت‌اند از:

  • پروتئین: منبع پروتئین گیاهی که برای رشد و ترمیم بافت‌ها مفید است.
  • چربی‌های سالم: شامل اسیدهای چرب غیر اشباع مانند اسید لینولئیک و اسید اولئیک که برای سلامت قلب مفید هستند.
  • کلسیم: مفید برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها.
  • آهن: کمک به بهبود کم‌خونی و افزایش انرژی.
  • فیبر: بهبود هضم و پیشگیری از یبوست.
  • ویتامین‌ها: شامل ویتامین E و گروه ویتامین‌های B.
  • آنتی‌اکسیدان‌ها: مانند سسامول و سسامین که خاصیت ضدالتهابی دارند.

خواص کنجد برای سلامتی

1. منبع غنی از مواد مغذی:

– کنجد حاوی پروتئین، چربیهای سالم، فیبر، ویتامینها (مانند ویتامین B1، B6 و E) و مواد معدنی (مانند کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، روی و سلنیوم) است.
– دانه های کنجد به ویژه سرشار از کلسیم هستند و برای سلامت استخوانها و دندانها مفیدند.

2. سلامت قلب:

– کنجد حاوی اسیدهای چرب غیراشباع مانند اسید لینولئیک (امگا-6) و اسید اولئیک (امگا-9) است که به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک میکنند.
– وجود آنتی اکسیدان ها مانند سزامین و سزامولین در کنجد از اکسیداسیون چربی ها جلوگیری کرده، از التهاب و آسیب‌های قلبی پیشگیری و به سلامت قلب کمک میکند.

3. کنترل قند خون:

– فیبر و چربی های سالم موجود در کنجد به تنظیم سطح قند خون کمک میکنند. برخی مطالعات نشان میدهند که مصرف کنجد میتواند حساسیت به انسولین را بهبود ببخشد. مصرف کنجد برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بسیار مفید است.

4. سلامت گوارش و بهبود هضم:

– فیبر موجود در کنجد به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست کمک میکند. همچنین کنجد دارای ترکیباتی است که به سلامت روده ها و هضم بهتر غذا کمک می کنند.

5. تقویت سیستم ایمنی:

– روی و سلنیوم موجود در کنجد به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند. آنتی اکسیدان های موجود در کنجد نیز از بدن در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کنند و می‌توانند بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر کنند.

6. سلامت پوست و مو:

– روغن کنجد به دلیل داشتن ویتامین E و آنتی اکسیدانها، برای مرطوب کردن و تغذیه پوست مفید است. مصرف کنجد میتواند به تقویت موها، نرم شدن و مرطوب‌ سازی پوست و جلوگیری از ریزش مو کمک کند.

برای آشنایی بیشتر با  خواص کنجد،  به مقاله مرتبط رجوع کنید.

خواص کنجد
خواص کنجد

7. کاهش التهاب:

– ترکیبات ضدالتهابی موجود در کنجد مانند سزامین و سزامولین به کاهش التهاب در بدن کمک می کنند.

8. سلامت استخوان ها:

– کلسیم، منیزیم و فسفر موجود در کنجد برای حفظ سلامت استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان مفید هستند.

9. کمک به کاهش وزن:

– پروتئین و فیبر موجود در کنجد باعث ایجاد احساس سیری شده و به کنترل وزن کمک می کنند.

10. سلامت روان:

– منیزیم موجود در کنجد به کاهش استرس و اضطراب کمک میکند. تریپتوفان، یک اسید آمینه ضروری در کنجد، به تولید سروتونین (هورمون شادی) کمک میکند.

11. تنظیم فشار خون:

کنجد حاوی منیزیم است که به کاهش فشار خون بالا کمک می‌کند. همچنین ترکیبات موجود در کنجد می‌توانند باعث گشاد شدن عروق خونی شوند.

12. کاهش استرس و بهبود خواب:

تریپتوفان موجود در کنجد، نوعی اسید آمینه است که می‌تواند در تولید سروتونین و ملاتونین نقش داشته باشد. این هورمون‌ها به کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب کمک می‌کنند.

نحوه استفاده از کنجد

1. در آشپزی:
– کنجد خام یا بو داده: دانه های کنجد را می توان به صورت خام یا بو داده استفاده کرد. کنجد بو داده طعمی قوی تر و عطر بهتری دارد و معمولاً در تهیه نان، شیرینی، سالاد و غذاهای آسیایی استفاده می شود.
– ارده (کره کنجد): ارده یک خمیر غلیظ و خوشمزه است که از آسیاب کردن دانه های کنجد به دست می آید. ارده را میتوان به تنهایی مصرف کرد یا در تهیه غذاهایی مانند حمص (حُمُص) استفاده کرد.
– شیر کنجد: شیر کنجد یک جایگزین گیاهی برای شیر گاو است و برای افرادی که به لبنیات حساسیت دارند مناسب است.
– روغن کنجد: روغن کنجد به دلیل عطر و طعم قوی، در آشپزی آسیایی و به عنوان چاشنی سالاد استفاده میشود.

2. در پزشکی سنتی:
– تقویت استخوانها: مصرف منظم کنجد به دلیل کلسیم بالا، برای تقویت استخوانها و دندانها توصیه میشود.
– درمان یبوست: مصرف کنجد به دلیل فیبر بالا، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک میکند.
– مرطوب کننده پوست: روغن کنجد به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی برای پوست خشک استفاده میشود.

3. در صنایع آرایشی و بهداشتی:
– ماسک صورت: ترکیب روغن کنجد با عسل یا ماست به عنوان ماسک صورت برای تغذیه و مرطوب کردن پوست استفاده میشود.
– مراقبت از مو: ماساژ پوست سر با روغن کنجد به تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو کمک میکند.

4. در شیرینی پزی:
– کنجد در شیرینی ها: از کنجد در تهیه شیرینی هایی مانند کیک، کلوچه و حلوا استفاده میشود.
– شیرینی کنجدی: شیرینیهای سنتی مانند نان کنجدی یا حلوا ارده از کنجد تهیه میشوند.

5. در میان وعده ها:
– مخلوط کنجد با عسل: ترکیب کنجد با عسل به عنوان یک میان وعده مغذی و انرژی بخش استفاده میشود.
– گرانولا: کنجد را میتوان به گرانولا یا مخلوط آجیل اضافه کرد.

نکات مهم در مصرف کنجد

1. مصرف متعادل: با وجود خواص فراوان، کنجد کالری بالایی دارد و مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث افزایش وزن شود.
2. حساسیت: برخی افراد ممکن است به کنجد حساسیت داشته باشند و باید از مصرف آن خودداری کنند.
3. نگهداری: کنجد را در جای خشک و خنک نگهداری کنید تا از فساد روغن آن جلوگیری شود.

نتیجه گیری

کنجد یک دانه مغذی و پرخاصیت است که به دلیل داشتن مواد معدنی، ویتامین ها، چربیهای سالم و آنتی اکسیدانها، فواید زیادی برای سلامتی دارد. این دانه کوچک در آشپزی، پزشکی سنتی و صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد گسترده ای دارد. با گنجاندن کنجد در رژیم غذایی خود، میتوانید از خواص بی نظیر آن بهره مند شوید.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *